Fysiek domein

Schone straten, een gezonde en veilige leefomgeving en een duurzame aanpak. Dat is belangrijk in Zwolle. We streven naar een circulaire economie. Beleid en wetgeving zijn daardoor in beweging. Dit leidt tot veel energie en aandacht voor het goed scheiden van afval en grondstoffen.  

Samen met ROVA werkt de gemeente aan het voorkomen, slim inzamelen, het verwerken en (hoogwaardig) hergebruiken van huishoudelijk afval. Uit het afval van vandaag ontstaan immers de grondstoffen van morgen. Maar ook inwoners dragen hun steentje bij. Zij starten opruimacties, adopteren een afvalbak, ruimen het zwerfvuil in hun buurt op en scheiden het afval. Wij zijn als gemeente wettelijk verantwoordelijk voor de inzameling en verwerking van het huishoudelijk afval in de gemeente. Van oorsprong was deze verplichting gericht op het bevorderen van de volksgezondheid. De afgelopen decennia is de focus steeds meer komen te liggen op duurzaamheid: van afval naar grondstof en het sluiten van de circulaire grondstofketen.

In Zwolle streven we naar het terugdringen van de hoeveelheid restafval. Immers, hoe minder restafval, hoe beter voor het milieu en de portemonnee. Uiteindelijk willen we naar een situatie dat er geen afval is, maar dat we het als grondstof voor nieuwe producten gebruiken. In de afgelopen jaren hebben de inwoners van Zwolle veel minder restafval aangeboden dan de periode daarvoor (van 239 kilo restafval per inwoner per jaar in 2012 naar 164 kilo in 2022).
Om de doelstelling uit het grondstoffenplan, van 100 kg restafval per inwoner, te halen is in 2022 met name ingezet op het faciliteren van het scheiden van grondstoffen. Iedere inwoner heeft de mogelijkheid om GFT, PMD en papier te scheiden. Met ingang van 1 januari 2023 is het tarief op restafval ingevoerd. Naar het zich laat aanzien heeft de invoering van deze prijsprikkel een extra effect op de daling van het restafval.

In 2023 en 2024 worden de maatregelen uit het vorige GGP verder afgestemd op de behoeften van de inwoners gericht op het beter scheiden van grondstoffen. Gelijktijdig wordt gewerkt aan een nieuw GGP voor de termijn 2025-2030. Basis blijft het thema ‘Zwolle Zonder Afval’.  Zwolle Zonder Afval bevat de volgende hoofdlijnen:

• Grondstoffenbeleid als belangrijke pijler onder het duurzaamheidsbeleid. Naast klimaatadaptatie en de energietransitie is het grondstoffenbeleid, als instrument om te komen tot een circulaire economie, een belangrijk onderdeel van het gemeentelijk duurzaamheidsbeleid.
• Koers van het huidige GGP is gericht op vergaande reductie van de hoeveelheid restafval. Concrete doelstelling is de hoeveelheid te verbranden restafval te verminderen tot 100 kg per inwoner per jaar. Tegelijkertijd hanteren we als uitgangspunt dat er sprake blijft van een goed serviceniveau in de dienstverlening naar de Zwolse burgers en een betaalbare afvalstoffenheffing.

Het nieuwe GGP richt zich onder andere op het terugbrengen van afval in het algemeen (preventie) en handhaving of verbetering van de huidige kwaliteit van de ingezamelde grondstoffen.

Inzet op bijplaatsingen
De invoering van het tarief op restafval heeft geleid tot een (tijdelijke) verhoging van het aantal bijplaatsingen (bijgeplaatst afval naast de verzamelcontainers voor afval in de wijken en buurten). Aan dit vraagstuk werken we samen met ROVA, de mensen van toezicht openbare ruimte (TOR) en de wijkregisseurs. In 2021 en 2022 hebben we de basis op orde gebracht. Alle bijplaatsingen worden geregistreerd en opgevolgd in Arcgis. Samen werken we per hotspot (de top 15 per kwartaal) aan een passende interventie.
Er is een standaardaanpak voor de selectie van locaties waarmee we aan de slag gaan. Wij hebben geleerd dat iedere locatie anders is en daarbij ook andere acties vereist. Wat op de ene plek wel werkt, kan op de andere plek niet werken. Ook is bekend dat één losse actie vaak niet voldoende is om het gedrag te veranderen. Dit heeft tijd en aandacht nodig bestaande uit een combinatie van inzet van bijvoorbeeld het wijkwerk, handhaving en controle, communicatie, opschoonactie en/of een containeraanpassing.

Financiering
Met de ingang van het tarief op restafval is er sprake van een structureel sluitend perspectief. Dit dossier kent ook een voorziening om onzekerheden op de afvalmarkt op te vangen en zo de tarieven naar inwoners niet onnodig te laten fluctueren.

Zwolle zonder afval; uit het afval van vandaag ontstaan de grondstoffen van morgen, zodanig dat:

• We voldoen aan de zorgplicht voor afval en daarmee de volksgezondheid gewaarborgd blijft.
• De scheiding van restafval en herbruikbare grondstoffen toeneemt.
• De kosten voor de Zwollenaren gemiddeld niet meer stijgen dan de inflatie: duurzamer, maar niet duurder.
• De hoeveelheid zwerfafval niet toeneemt en bij voorkeur afneemt.
• We een bijdrage leveren aan een circulaire economie in bredere zin dan de formele rol van de gemeente ten aanzien van huishoudelijk afval

Lopende zaken voor 2023:

• Kwartaalrapportages GGP voor raad
• Aanpak vaakaanbieders en nulaanbieders
• Inzameling binnenstad opk huishoudelijk optimaliseren
• Aanpak bijplaatsingen
• Resultaten proef zelfpersende afvalbak Vconsyst vertalen naar beleid
• Resultaten proef doneerring vertalen naar beleid

Opstellen PvA nieuw grondstoffenplan (oplevering 2024):

• Opstellen startnotitie nieuw GGP
• Onderzoek opties tarief restafval o.b.v. gewicht
• Evaluatie bestaande GGP o.b.v. o.a. monitoring
• Volgen proef Rotterdam cameraregistratie
• Ervaringen vergelijkbare gemeenten ophalen en beoordelen op toepassing
• Nieuw proces GBLT-ROVA o.b.v. BAG en BRP inrichten (m.n. nieuwbouw)

Opstellen nieuw beleid gericht op reiniging van de stad (2024):

• Uitwerking omgevingsvisie
• Vertaling aanpak bijplaatsingen
• (extra) Bijdragen vanuit producenten (prullenbakvergoeding, single use plastic vergoedng, zwerfafvalvergoeding)
• Voortgang zwerfafval na stopzettingMooiSchoon programma (kalender zwerfafval 2024)
• Coördinatie reiniging

Projecten 2023-2024 gericht op serviceverhoging (vallend binnen huidige GGP):

• Proef kleine inworpopeningen
• Aanpassen trommels binnenstad (motie PvDA)
• Eenduidige minicontainer voor pmd cq vervangen grondstoffencontainers
• Ontdubbelen inzamelmiddelen (pmd, gft)
• Uitbreiden locaties luiers/incomateriaal o.b.v. monitoring
• Verstrekking luier- en pmd zakken evalueren en bijsturen
• Verhuisservice-informatiepakket ontwikkelen
• Toegangscontrole op alle openlijk toegankelijke verzamelcontainers grondstoffen
• Proef Dieze ophanghaken pmd-zakken
• Vervangen gft-beugels door behuizingen (20 en 50 stuks)
• Pilot grootschalige nieuwbouw met perscontainers

Doel 7.3.1 Grondstoffen