Sociaal domein

Bestaanszekerheid is de zekerheid van voldoende en voorspelbaar inkomen. De zekerheid van werk en van mee kunnen doen in de samenleving. Maar ook de zekerheid van een dak boven je hoofd in een geschikte en betaalbare woning in een veilige en prettige omgeving. Met snelle en toegankelijke dienstverlening in situaties die de veiligheid bedreigen. (Definitie Divosa en de Vereniging voor Nederlandse Gemeenten (VNG)).

Bestaanszekerheid is een belangrijk kenmerk van welvaart en voorkomt stress en andere gezondheidsklachten en problemen. In dit programma werken we aan de zekerheid van opleiding of werk en voldoende en voorspelbaar inkomen om mee te kunnen doen in de samenleving. De menselijke maat vinden we daarbij belangrijk: oog voor de mens en rekening houden met verschillen (de omstandigheden).  

Werk hebben of een opleiding volgen zorgt voor een zinvolle daginvulling en voor (het uitzicht op) inkomen.
Daarom vinden we het belangrijk dat inwoners een diploma halen of werk hebben en houden (doel 2.1.1). Binnen scholen hebben we Ondersteuningsteams en Think op school (allebei Programma 1) die leerlingen ondersteunen als zij problemen hebben. Daarmee wordt schooluitval voorkomen.
De strategische meerjaren onderwijsagenda van gemeente Zwolle en onderwijsinstellingen richt zich op het beter aansluiten van onderwijs en arbeidsmarkt.  

De Human Capital Agenda (Programma 5 Ondernemende en levendige stad) zorgt dat werkgevers en werknemers elkaar makkelijk weten te vinden binnen de Arbeidsmarktregio. De Agenda zet ook in op inclusief werkgeverschap. In deze regionale agenda wordt de basis gelegd om mensen aan het werk te krijgen en te houden. We sluiten onze lokale inzet zo goed mogelijk aan op de regionale.
Wanneer mensen na een lange periode uit de bijstand weer aan het werk gaan, bieden we lokaal ondersteuning om terugval in de bijstand te voorkomen (doel 2.1.1).

Het lukt niet iedereen om de opleiding af te maken of aan het werk te blijven. Bij schooluitval onderzoeken we wat de oorzaak is en wat er nodig is om weer terug naar school te gaan (doel 2.1.2).
Wanneer mensen moeite hebben om een baan te vinden of te houden, dan bieden we ondersteuning. Daarbij maken we gebruik van de sociale basis (beschreven in Programma 1) om toe te werken naar (betaald) werk.  
Tiem is ons sociaal werk- en ontwikkelbedrijf, dat mensen in de bijstand helpt om weer aan het werk te komen. Ook biedt Tiem beschutte werkplekken en stimuleert en adviseert andere werkgevers dat ook te doen. Daarnaast zijn er verschillende regelingen die helpen om iemand met een arbeidsbeperking in dienst te nemen.

In Zwolle zijn nog steeds inwoners die in financiële onzekerheid leven en dagelijks de gevolgen van inflatie en hogere kosten ondervinden. Het gaat hier ook om werkende mensen. We hebben verschillende regelingen voor zowel kinderen als volwassenen die ervoor zorgen dat geld geen drempel is om mee te doen in de samenleving. Wanneer mensen tijdelijk geen inkomen hebben, ondersteunen we ze met een bijstandsuitkering (doel 2.1.3).

We willen schulden bij inwoners voorkomen. Als dat niet lukt, dan ondersteunen we hen tijdelijk zodat ze zichzelf weer kunnen redden (doel 2.1.3).

Tot slot vinden we het belangrijk dat het geld dat we uitgeven aan zorgaanbieders, maar ook aan bijstandsuitkeringen, goed besteed wordt. We willen dat inwoners de ondersteuning krijgen die passend is, met oog voor hun situatie. Daarom organiseren we Toezicht en handhaving (doel 2.2.1), niet alleen voor dit programma, maar voor het hele sociaal domein.

De gewenste beweging
We willen dat zo veel mogelijk inwoners (betaald) werk en voldoende inkomen hebben. Inwoners die dat (nog) niet hebben, ondersteunen we. Dat doen we het liefst op het moment dat er nog niet zo veel aan de hand is, zodat grotere problemen voorkomen worden. De verschillende stappen in dat proces van ondersteunen, sluiten nog niet altijd goed op elkaar aan. We krijgen steeds meer inzicht hoe we dat beter kunnen doen; meer oog voor de situatie waarin iemand zit, zorgen voor een vast aanspreekpunt en financiële zekerheid bij overstapmomenten van bijvoorbeeld bijstand naar werk. In 2024 brengen we die inzichten verder in de praktijk.  

Ontwikkelingen          
Het landelijke Programma Participatiewet in Balans werkt aan verbeteringen in de wet en de uitvoering ervan. De huidige wet is te complex en gaat onvoldoende uit van vertrouwen. Wat nodig is, is eenvoud, menselijke maat en uitvoerbaarheid. De VNG vindt dat gemeenten de bestaanszekerheid van hun inwoners daadwerkelijk moeten kunnen borgen. Naast de inzet voor betaald werk moet er ook aandacht en ruimte zijn voor onder andere passende ondersteuning naar (begeleid) werk, vrijwilligerswerk, opleiding, omscholing of mantelzorg. Met focus op de uitvoerbaarheid zodat inwoners ook meer vertrouwen krijgen in de overheid.   
Op dit moment vindt een internetconsultatie plaats over de Wet Participatie in Balans. Daarnaast werkt het Rijk aan de herziening van de Participatiewet op de langere termijn. Dit geldt ook voor de uitvoering hiervan.

Relatie met andere programma’s
Dit programma heeft een sterke relatie met programma 5 Ondernemende en levendige stad. De Human Capital Agenda legt daar de basis voor een goede match tussen werkgevers en werknemers. Ook stimuleert deze agenda werkgevers om een bredere groep inwoners aan het werk te helpen. Bijvoorbeeld inwoners met een arbeidsbeperking.
Daarnaast is dit programma gelinkt aan Programma 1 Samen Sterk in Zwolle. In de Sociale basis worden preventieve activiteiten georganiseerd om beter met geld om te gaan en om schulden te voorkomen. Ook werkt dit programma samen met de Geestelijke gezondheidszorg (GGZ) om inwoners aan het werk te krijgen of te houden.

Doel 2.1.1 Aan het werk of op school

Doel 2.1.2 Ondersteuning naar werk of school

Doel 2.1.3 Inkomensondersteuning

Doel 2.2.1 Toezicht en handhaving Sociaal Domein

Doel 2.1.1 Aan het werk of op school